فسفریک اسید
معرفی فسفریک اسید
فسفریک اسید که در انگلیسی phosphoric acid با فرمول H3PO4 پرمصرف ترین مواد شیمیایی در صنعت است بیشتر اسید فسفریک در تولید کود بکار میرود . به عنوان ماده افزودنی در نوشابههای گازدار کاربرد دارد و در تولید کودهای شیمیایی فسفاته، پاک کنندههای صابونی و غیر صابونی، تصفیه آب، خوراک دام و دارو سازی، مکملهای غذای دام و طیور (دی و منو کلسیم فسفات)، مواد فسفاته شویندهها، تصفیه پسابها، تولید کودهای فسفاته (مهمترین)، ضد حریق کردن برخی سطوح و عوامل بازدارنده اشتعال، ونیز جهت تمیز کردن و جرم گیری سطوح فلزی به کار میرود. فسفریک اسید خوراکی را از افزودن آب به P4O۱۰ میسازند. اسید فسفریک اسید ضعیفی است و در شرایط عادی و مدت زمان کوتاه آنقدر نمیتواند خطرساز باشد.
کاربرد اسید فسفریک در صنایع غذایی
از اسید فسفریک در تولید غذاهای اسیدی و نوشابههای گازدار مانند انواع کولاها استفاده میشود. بکارگیری اسید فسفریک ماده سبب دادن طعم تندی به غذا شده، و از آنجا که ماده شیمیایی با تولید انبوهاست، با قیمتی ارزان و حجمی فراوان در دسترس میباشد. قیمت پایین و حجم زیاد تولید این ماده، آنرا در مقایسه با طعم دهندههای طبیعی نظیر زنجبیل برای دادن طعم تندی، یا اسید سیتریک که از لیمو و عصاره لیموترش که برای دادن طعم ترشی بکار میرود، در رتبه بالاتری قرار دادهاست.
کاربرد اسید فسفریک در مواد پاک کننده
اسید فسفریک در تولید پاک کنندهها برای نرم کردن آب بکار میرود. آب نرم بدون یونهای کلسیم (II) و منیزیم (II) که آب سخت را تشکیل میدهند، اگر ازبین نروند تشکیل آب سخت را میدهند که این یونها با صابون تشکیل رسوبات غیرقابل حل میدهند که سبب لکه بروی لباسها در هنگام شستشو میشوند. نمکهای فسفات از اسید فسفریک بطور وسیع در پاک کننده هابعنوان(builder) بکار میرود. بیشتر گستره ترکیبات فسفر درمخلوط پاک کنندهای جامد است که سدیم تری پلی فسفات یکی از آنهاست.Na5P3O۱۰، بعنوان نرمکننده آب، سدیم تری پلی فسفات با کلسیم (II) و منیزیم (II) یوند برقرار میکندو تشکیل اجزاء محلول را میدهد که کمپلکس یا کلیت است. این کمپلکسها از واکنش کلسیم (II) و منیزیم (II) با صابون ممانعت بعمل میآورندتا رسوب ایجاد نشود.
کاربرد اسید فسفریک در پزشکی
از اسید فسفریک در دندانپزشکی و اورتودنسی بهعنوان عامل قلم زنی (Etching) جهت تمیز کردن و زبر کردن سطح دندان خصوصاً در جاهایی که از اسباب و وسایل دندانپزشکی استفاده شده، بکار میرود. همچنین از اسید فسفریک بهعنوان کاتالیست در ساخت آسپیرین بخاطر داشتن یون هیدروژن فراوان و آلایندگی کمتر در مقایسه با اسید کلریدریک و سولفوریک استفاده میشود.اسید فسفریک با فرمول H3PO4 به عنوان اورتوفسفریک اسید در پزشکی شناخته میشود و نمک ان اورتوفسفات است که یکی از درمانهای اصلی در انواعی از سنگهای کلیوی است که در تیپ III نوع جذبی هیپرکلسیوری، به دلیل نشت فسفات از کلیه، دیده میشود.
بررسی مسائل ایمنی و زیست محیطی اسید فسفریک
زمانیکه این ماده وارد خاک می شود می تواند وارد آبهای زیر زمینی شود. مانیکه این ماده وارد آب می شود ، ممکن است اسیدیته آب را توسط مواد معدنی وفسفات در آب به مدت نامعلومی باقی می ماند . ۵۰ درصد ماهی های پشه ای مورد آزمایش ، بعد از ۹۶ ساعت حضور در آب حاوی ۱۳۸ میلی گرم در لیتر اسید فسفریک تلف شدند .
بررسی مسائل زیست محیطی اسید فسفریک
نام ماده | اسید فسفریک | |
مشخصات ظاهری | مایع غلیظ | |
خطرات | تماس با چشم | اسید فسفریک خورنده است . سبب سوختگی ، درد و قرمز شدن چشم می شود . ممکن است سبب تیره شـدن دیـد چشم و آسیبهای ماندگار چشمی شود . |
تماس با پوست | اسید فسفریک خورنده است . ممکن است سبب سوزش ، قرمز شدن و در موارد حاد تر سوختن پوست شود . | |
تنفس | تنفس اسید فسفریک یک خطر محتمل نیست مگر اینکه تا دماهای بالا گرم شود و تبخیر گردد . تنفس بخارات یا مـه
اسید می تواند سبب تحریک بینی ، گلو و مجاری بالایی دستگاه تنفس شود . تنفس مقادیر زیاد می توانـد آسـیبهای جدی به ریه وارد کند . |
|
بلعیدن | ممکن است سبب سوزش گلو ، درد شکم ، حالت تهوع ، سوختگی شدید دهان ، حلق و شکم شـود . در مقـادیر زیـاد بلعیدن و خوردن
احتمال شوک ، از کار افتادن گردش جریان خون و مرگ وجود دارد |
|
وسایل حفاظت فردی | ||
کمکهای اولیه | چشم | در صورت تماس، بلافاصله چشم ها را با مقدار زیادی آب حداقل ۱۵ دقیقه با آب سرد شسته شود. درصورت سوزش بلافاصله به پزشک مراجعه کنید |
پوست | فوراً لباسهای آلوده را در آورده و موضع را با آب سرد و صابون شستشو دهید. | |
تنفس | فرد مصدوم را به هوای آزاد برده و درصورت وجود سوزش، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. | |
بلعیدن | در صورت بلع به پزشک مراجعه شود | |
شرایط حمل و نقل و نگهداری | در بشکه و ظروف کاملا بسته قرار دهید . از ظروف حاوی اسید در برابر آسیبهای فیزیکی محافظت شود . در ظروف چند لایه پلاستیکی مخصوص یا فولاد زنگنزن مخصوص ذخیره اسید فسفریک بسته بندی شود.
قبل از جابجایی اقدامات کنترل ایمنی صورت گیرد ، تجهیزات حفاظتی مورد نیاز در دسترس کارکنان مسئول حمل و نقل باشد . افراد در مقبله با خطرات آموزش کافی دیده باشند . |
در بخش مقالات به معرفی دسته ای از محصولات شیمیایی پرداخته شده است.شایان ذکر است محصولات نام برده شده شامل مطالعات امکانسنجی می باشد. در گزارشات امکانسجی به وضعیت بازار،فرایندهای تولید و اطلاعات سرمایهگذاری مورد نیاز پرداخته شده که تمامی این اطلاعات قابل ارائه به مشتریان می باشد.
این مقالات توسط شرکت آلما شیمی پاسارگاد برای شما تهیه شده است.