پرکسید هیدروژن آب اکسیژنه

هیدروژن پراکسید یا آب‌ اکسیژنه(H2O2) یک اکسنده متداول است که به عنوان سفید کننده استفاده می‌شود. آب اکسیژنه برای حذف مواد آلی و معدنی که موجب فاسد شدن آب استخر میشوند بکار میرود. هیدروژن پراکسید ساده‌ترین پراکسید است (پراکسیدها ترکیباتی هستند که دارای یک پیوند یگانه اکسیژن-اکسیژن هستند). این مایع اکسید کننده‌ای قوی است. تجزیه این ماده باعث ایجاد رادیکالهای OH می‌شود که بیش از چند ثانیه در دسترس نمی‌باشند و در این مدت با خاصیت شدید اکسیدکنندگی خود، مواد آلی و معدنی را اکسید می‌کند.

خواص فیزیکی و شیمیایی آب اکسیژنه (هیدروژن پراکسید)

در جدول زیر مشخصات و ویژگی های کامل اب اکسیژنه (هیدروژن پراکسید) آمده است.

مشخصات فیزیکی و شیمیایی

محصول جانبی

در فرایند تولید هیدروژن پراکسید محصول جانبی تولید نمی شود.

گرید محصول

هیدروژن پراکسی با گریدهای صنعتی و غذایی مختلف با درجه خلوص۳۰% الی ۷۰% تولید می شود.

گریدهای آب اکسیژنه با توجه به کاربرد

کالای جایگزین

محصولات جایگزین برای هیدروژن پراکسید شامل مواردی همچون سدیم پرکلرات و کلسیم هیپوکلریت می باشد.

استانداردهای H2O2

استانداردهای هیدروژن پراکسید در جدول زیر ارائه شده است.

استاندارد هیدروژن پراکسید

کاربرد های H2O2

آب اکسیژنه ( یا همان پراکسید هیدروژن) مادهای است با خصوصیات و کاربردهای متفاوت این ماده در صنایع کاغذسازی، بهداشتی، دارویی، نظامی، هوا فضا، رنگ و صنایع مختلف دیگر کاربرد دارد و علت گستردگی کاربرد آن در صنایع مختلف، مربوط به خواص ویژه  آن و غلظت های متفاوت این ماده می باشد. لکه خون، قهوه و غیره را هم می‌توان بوسیله آب اکسیژنه پاک نمود. محلول غلیظ H2O2به عنوان یک اکسیدان برای سوخت موشک‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از خمیر دندانها و سایر اجسامی که برای پاک کردن دندانها بکار می‌رود در موقع استعمال تولید آب اکسیژنه می‌کنند و اکسیژن این آب اکسیژنه دندان را سفید می‌نماید. آب اکسیژنه در بی‌رنگ کردن شاخ، پشم گوسفند، پنبه، کتان، کنف، کاه، چوب، کاغذ، روغن، چربی، واکس، صابون، ابریشم، عاج، پر و غیره بکار می‌رود.

 کاربرد/ گرید هیدروژن پراکسید

ملاحظات زیست محیطی، ایمنی

اطلاعات ایمنی و محیط زیست هیدروژن پراکسید در جدول زیر ارائه شده است.

اطلاعات ایمنی هیدروژن پراکسید

ویژگی های انفجاری

هیدروژن پر اکسید تجاری تا غلظت ۷۰ درصد خاصیت انفجاری ندارد این در حالیست که هیدروژن پراکسید با غلظت بالای ۴۴ درصد در اثر ترکیب شدن با سایر ترکیبات آلی  می تواند منفجر شود.

عوامل تاثیر گذاری در انفجار هیدروژن پراکسید شامل موارد زیر می باشد:

• میزان غلضت هیدروژن پراکسید، آب، ترکیبات آلی
• ماهیت مواد آلی
• حضور منبع محرک برای انفجار
• دمای مخلوط

شرایط ذخیره سازی هیدروژن پراکسید

هیدروژن پراکسید را می توان در ظروف کوچک، در مخازن فله ای متوسط نگهداری کرد. این ماده را می توان از طریق قطار و کامیون جابجا کرد. شرایط ذخیره سازی و نگهداری هیدروژن پراکسید به شرح زیر می باشد:

• مخازن فله ای متوسط و یا همان (IBCs) می بایست باز نشده باشند و در موقیعت صحیح و با در نظر گرفتن ارتفاع مناسب و اصول انبار داری نگهداری شوند.
• دریچه های نفوذ هوای مخازن نباید مسدود گردد. شیوه ذخیره سازی می بایست به گونه ای باشد که مخازن معیوب و آسیب دیده به راحتی قابل شناسایی باشند.
• ظروف و مخازن حاوی هیدروژن پراکسید را نباید غلتاند و به سمتی رها کرد. محل ذخیره سازی می بایست دارای تهویه مناسب و به دور از تابش نور خورشید باشد.
• در صورت ذخیره سازی در فضای باز می بایست مخازن به دور از نور خورشید قرار بگیرند
• محل نگهداری می بایست تمیز ، مرتب و عاری از مواد شیمیایی ناسازگار باشد.
• محل نگهداری می بایست مجهز به شیر آب باشد تا در صورت نشت مخازن بتوان جهت شستشو اقدام کرد
• انبار می بایست مجهز به تجهیزات ایمنی همچون دوش استراری برای کارکنان باشد.
• خطوط لوله حاوی مواد شیمیایی نبایست از محل ذخیره سازی عبور کند.
• مخازن خالی برگشت داده شده به انبار می بایست در اولین فرصت شسته شده و به محل ذخیره سازی فرستاده شود.
• هرگز نباید از مخازن هیدروژن پراکسید برای نگهداری سایر مواد استفاده کرد
• مکان نگهداری می بایست به گونه ای انتخاب شود که از آلودگی های شیمیایی به دور باشد و دارای دسترسی مناسب باشد.
• برای افزایش ایمنی مکان می بایست وسل ها خارج از محیط انبار و در فضای باز قرار داشته باشند.
• افرادی که با هیدروژن پراکسید کار می کنند می بایست اشنایی کامل با خطرات و موارد ایمنی این محصول داشته باشند.

ویژگی های مخازن هیدروژن پر اکساید

ویژگی های مخازن هیدروژن پراکسید در شکل زیر ارائه شده است.

ویژگی های معمول برای مخزن پراکسید هیدروژن (کاملا مجهز)

لجستیک هیدروژن پر اکساید

مقررات مختلفی در زمینه نحوه انتقال هیدروژن پراکسید وجود دارد. ضروری است که افراد مسئول در زمینه جابه جایی این ماده به طور کلی با تمام دستور العمل ها آشنا باشند برای مثال یکی از این دستور عمل ها این است که در هیچ شرایطی بوسیله پست و یا خدمات پیک ارسال نمی شود. در صورت انتقال بوسیه آیزو تانک می بایست تمام  اتصالات بر روی وسیله نقلیه را چک کرد.  ایزو تانک استفاده شده را نباید شست و برای دیگر محصولات استفاده کرد. مخازن ذخیره سازی H2O2 دارای ویژگی های خاص طراحی و اتصالات خاصی هستند. تجهیزات هیدروژن پراکسید همچون لوله ها، پمپ ها، تجهیزات جانبی و وسایل جانبی بسیار خاص هستند در هنگام جابه جایی هیدروژن پراکسید می بایست تمام تلاش را در خصوص جلوگیری از حدر رفت آن انجام داد در صورت نشت این محصول می بایست عمل رقیق سازی با آب انجام شود. مهمترین عوامل مهم در زمینه هیدروژن پراکسید شامل مواردی همچون نحوه بارگیری، تجهیزات وسیله نقلیه ، تکمیل مدارک و .. می باشند بسیاری از کشورها توافقنامه های بین المللی را در زمینه های حمل و نقل  امضا کرده اند که شامل موارد زیر می باشد:

• مقررات بین المللی حمل و نقل کالاهای خطرناک توسط راه آهن؛ پیوست ۱ کنوانسیون بین المللی در مورد حمل کالا توسط راه آهن ((C.I.M.
• توافقنامه اروپا در مورد حمل کالاهای خطرناک توسط جاده ای که توسط کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد برای اروپا تهیه شده است.
• دستور العملهای بین المللی کالا خطرناک دریایی، تهیه شده توسط سازمان بین المللی دریایی.
• دستورالعمل های فنی برای انتقال ایمن محصولات خطرناک توسط سازمان بین المللی هوانوردی

مقررات حمل و نقل کشورها متفاوت است و دائما در حال تغییر است. مشتریانی که مایل به حمل و نقل پراکسید هیدروژن هستند می بایست اطلاعات کافی از قوانین و مقررات داشته باشند. بسیاری از کشورها قوانین را برای برچسب گذاری و بسته بندی خطرناک مواد در چارچوب ایمنی دارند و  مشتریانی که مایل به حمل و نقل پراکسید هیدروژن  هستند می بایست اطلاعات کافی از قوانین و مقررات داشته باشند.

جنس تجهزات

انتخاب ماده مناسب برای ساخت تجهیزات مرتبط با هیدروژن پراکسید می بایست با دقت کامل انجام شود در غیر این صورت با مشکل خوردگی و تجزیه رو به رو خواهیم بود. بسیاری از مواد معمول همچون آهن، فولاد، مس، برنج، نیکل و کروم برای ساخت هیدروژن پراکسید مناسب نیست و می بایست از مواد توصیه شده استفاده کرد. .برای مثال به منظور ذخیره سازی هیدروژن پراکسید می توان از فلز آلومینیوم با خلوص ۹۹.۵ درصد در ساخت مخازن ذخیره سازی استفاده کرد. ممکن است به منظور ذخیره سازی هیدروژن پراکسید از فولاد ضد زنگ استفاده شود که در صورت استفاده از این مخازن می بایست مراقبت های دقیق از مخازن انجام گیرد تا در صورت نیاز مخزن فورا تعمیر گردد. در ساخت تجهیزات می باست جوش های انجام گرفته به دقت بررسی شود. اگر خوردگی اتفاق بیافتد این عامل می تواند به صورت کاتالیست برای تجزیه هیدروژن پراکسید عمل کند. به منظور حمل و ذخیره سازی هیدروژن پراکسید استفاده از فولاد ضد زنگ با گرید L304 و L 316 توصیه می شود. کیفیت اتصالات و جوش بسیار مهم می باشد. جوشکاری باید توسط فرآیندهای محافظت شده با گاز بی اثر انجام گیرد.در زمینه جوشکاری فرایند  MIG ارجعیت دارد.

مخازن پلاستیکی

می توان از مخازن پلاستیکی برای نگهداری  هیدروژن پراکسید تا غلضت ۵۰ درصد استفاده کرد. مخازن پلاستیکی بیشتز از مخازن آلومینیومی و فولادی در خطر آسیب فیزیکی و ترک خوردگی هستند. لوله های متصل به مخازن حتما می بایست از جنس فولاد ضد زنگ و آلومینیوم باشد.

جنس واشرهای استفاده شده در تجهیزات هیدروژن پراکسید می بایست از پلی اتیلن و یا پلی تترافلورو اتیلن (PTFE) باشد. شیر استفاده شده در تجهیزات هیدروژن پراکسید از جنس پلی تترافلوئوراتیلن می باشد. در شکل زیر نحوه درست قرار گرفتن شیر ارائه شده است.

در بخش مقالات به معرفی دسته ای از محصولات  شیمیایی پرداخته شده است.شایان ذکر است محصولات نام برده شده شامل مطالعات امکانسنجی می باشد. در گزارشات امکانسجی به وضعیت بازار،فرایندهای تولید و اطلاعات سرمایه‌گذاری مورد نیاز پرداخته شده  که تمامی این اطلاعات قابل ارائه به مشتریان می باشد.

این مقالات توسط شرکت آلما شیمی پاسارگاد برای شما تهیه شده است.