پروپیلن Propylene
معرفی پروپیلن-پروپن
پروپیلن یا پروپن یکی از مهمترین منومرها و مواد اولیه صنایع پتروشیمی و یکی از عمده‌ترین الفین‌های سبک محسوب میشود و بطور وسیعی در آلکیلاسیون، پلیمریزاسیون و پیشرفت واکنش های اکتان به کار می‌رود. این ماده گازی است بی‌رنگ و آتش‌زا که به رنگ زرد می‌سوزد. این گاز در آب، اتانول، اتر و اسید استیک حل شده و دارای فرمول مولکولی C۳H۶ میباشد. مشخصات محصول در جدول زیر آورده شده است.
خواص پروپیلن
| خاصیت | مقدار |
| نام محصول | پروپیلن |
| نامهای دیگر | پروپن (IUPAC) |
| فرمول مولکولی | C۳H۶ |
| جرم مولکولی | g/mol 42.08 |
| شماره ISIC | ۲۳۲۰۱۱۱۵ |
| شکل ظاهری | گاز بی رنگ |
| چگالی | Kg/m۳ 1.۸۱ گازی (۱.۰۱۳ بار و ۱۵ درجه سانتیگراد)
Kg/m۳ 613.۹ مایع |
| دمای ذوب | ۱۸۵.۲ – درجه سانتیگراد |
| دمای جوش | ۴۷.۶ – درجه سانتیگراد |
| انحلال پذیری در آب | g/m۳ 0.۶۱ |
محصول جانبی پروپیلن
پروپیلن ماده واسطه است و دارای محصول جانبی نمی باشد.
گریدهای پروپیلن
پروپیلن، ماده اولیه اصلی در تولید پلی‌پروپیلن میباشد. پروپیلن در گریدهای مختلفی به شرح زیر تولید میشود:
- گرید پالایشگاهی (با خلوص کمتر از ۹۲%)
- گرید شیمیایی (با خلوص ۹۲-۹۶%)
- گرید پلیمری (با حداقل خلوص ۵ %)
که از این میان گرید پلیمری در تولید پلی‌پروپیلن (PP) مصرف می‌گردد.
محصولات پایین دستی انواع پروپیلن ها
| گرید پالایشگاهی
(خلوص کمتر از ۹۲%) |
گرید شیمیایی
(خلوص: ۹۲ تا ۹۶%) |
گرید پلیمری
(خلوص : حداقل ۵/۹۹ %) |
|||
| کیومن
ایزوپروپیل الکل سایر |
۶۰%
۲۱% ۱۹% |
آکریلونیتریل
پروپیلن اکساید ۲-اتیل هگزانول آکریلیک اسید سایر |
۳۲%
۲۸% ۱۲% ۱۵% ۱۳% |
پلی‌پروپیلن
لاستیک EPDM |
۹۷%
۳% |
استانداردهای پروپیلن
استاندارد موجود برای پروپیلن در جدول زیر ارائه شده است.
لیست استانداردهای موجود برای پروپیلن
| Requirement | Value | Test Method |
| a. Propane Feed consumption, Metric Tons of Propane Feed per Metric Ton of Propylene Product | ۱.۱۶ max. | |
| b. Propylene Product quantity, Metric Tons per hour | ۷۵.۰ min. | |
| c. Propylene Product quality | ||
| Propylene, vol-% | ۹۹.۵ min. | UOP 373 or ASTM D-2163 |
| Propane, vol-% | ۰.۵ max. | UOP 373 or ASTM D-2163 |
| Ethane, vol-ppm | ۲۰۰ max | UOP 899 or ASTM D-2712 |
| Ethylene, vol-ppm | ۱۰۰ max. | UOP 899 or ASTM D-2712 |
| Acetylene, vol-ppm | ۵ max. | UOP 899 or ASTM D-2712 |
| Methyl Acetylene, vol-ppm | ۳ max | UOP 899 or ASTM D-2712 |
| Propadiene, vol-ppm | ۵ max | UOP 899 or ASTM D-2712 |
| C4, C5 saturated Hydrocarbons, vol-ppm | ۲۰۰ max | UOP 899 or ASTM D-2712 |
| Butadiene, vol-ppm | ۵۰ max. | UOP 899 or ASTM D-2712 |
| Butenes, vol-ppm | ۱۰۰ max | UOP 899 or ASTM D-2712 |
| Green Oil (C6-C12), vol-ppm | ۲۰ max |
کاربردها و موارد مصرف پروپیلن
در سال ۲۰۰۴، ۶۱ % پروپیلن تولیدی در جهان برای تولید پلی پروپیلن، ۹ % برای تولید آکریلونیتریل، ۷% پروپیلن اکساید، ۶% کیومن، ۴% آکریلیک اسید، ۲% ایزوپروپیل الکل و ۱۱% سایر موارد ، مورد استفاده قرار گرفته است. بطور کلی پروپیلن دارای دو کاربرد شیمیایی و غیرشیمیایی میباشد.
-
کاربرد شیمیایی پروپیلن
۱.پلی پروپیلن
این رزین به وسیله پلیمریزاسیون منومر پروپیلن در حضور کاتالیست زیگلر- ناتا یا متالوسن تولید میشود. عمده پلی پروپیلن تولیدی از گرید پروپیلن پلیمری بوده اما سیستمهای کاتالیستی می‌توانند از گرید شیمیایی نیز استفاده نمایند.
۲.آکریلونیتریل
از اواسط سال ۱۹۶۰ فرآیند تولید آکریلونیتریل از اتیلن‌اکساید و استیلن با آموکسیداسیون پروپیلن جایگزین شده است. تولید یک تن آکریلونیتریل، به حدود ۲/۱ تن پروپیلن نیاز دارد که از گرید شیمیایی پروپیلن استفاده میشود.
۳.آکریلیک اسید و استرها
اکریلیک اسید از اکسیداسیون پروپیلن بدست می‌آید. در این فرآیند ابتدا آکروئین تولید و سپس اکسید شده و آکریلیک اسید تولید می‌گردد. به ازای هر تن اکریلیک اسید تولیدی در حدود ۷۲/۰ تن پروپیلن لازم است.
۴.آلیل کلراید
آلیل کلراید به‌وسیله کلریناسیون پروپیلن تولید می‌گردد. که ماده حد واسط برای تولید اپی کلرو هیدرین میباشد.
۵.ایزوپروپانول
ایزوپروپانول از هیدراسیون مستقیم یا غیرمستقیم پروپیلن بدست آمده و در تولید آن از دو گرید شیمیایی یا پلیمری پروپیلن استفاده می‌گردد.
۶.کیومن
در حالت طبیعی کیومن در نفت خام موجود بوده و در پالایشگاه تولید می‌گردد. اما در حالت سنتزی، کیومن از الکیلاسیون بنزن با پروپیلن به عنوان تنها روش اقتصادی، تولید می‌گردد و به ازای هر تن کیومن ۲۴/۰ تن پروپیلن مصرف میشود.
۷.اتیلن- پروپیلن الاستومر
اتیلن پروپیلن الاستومر به‌وسیله کوپلیمریزاسیون اتیلن و پروپیلن در حضور کاتالیست زیگلر- ناتا در فاز مایع تولید می‌گردد. بطور متوسط مقدار ۴۱/۰ به ازای هر تن اتیلن- پروپیلن الاستومر مصرف میشود.
۸.پروپیلن اکساید
برای تولید این ماده ابتدا ایزو بوتان یا اتیلن بنزن بوسیله هوا یا اکسیژن به هیدروپراکساید تبدیل شده و با پروپیلن واکنش می‌دهد تا پروپیلن اکساید را تولید کند. برای تولید هر تن پروپیلن اکساید ۷۷/۰ پوند پروپیلن موردنیاز میباشد.
۹.اکسو الکل‌ها
با اضافه کردن گاز سنتز به پروپیلن، ایزومریک و ایزو بوتیر الدهید یا بوتانول به نسبتهای مختلف تولید می‌گردد. به طور متوسط به ازای هر تن بوتر الدئید ۶/۰ تا ۶۷/۰ تن پروپیلن موردنیاز میباشد.
۱۰.سایر موارد
از موارد کاربرد دیگر پروپیلن می‌توان به نونن، دودسن، هپتن، اکرولئین، ایزو پروپیل فنول و ۴- متیل پنتن اشاره کرد. در جدول زیر، استفاده از گرید های مختلف پروپیلن در تولید محصولات پایین دستی مشخص شده است.
استفاده از گریدهای مختلف پروپیلن در تولید محصولات پایین دستی
| ردیف | مورد استفاده | گرید | ||
| پالایشگاهی | شیمیایی | پلیمر | ||
| ۱ | پلی پروپیلن | * | ||
| ۲ | اکریلونیتریل | * | ||
| ۳ | کیومن | * | * | |
| ۴ | پروپیلن اکساید | * | ||
| ۵ | آلیل کلراید | * | ||
| ۶ | اکرولئین | * | ||
| ۷ | اکرلیک اسید و استرها | * | ||
| ۸ | اتیلن- پروپیلن الاستومر | * | ||
| ۹ | ایزو پروپیل الکل | * | * | |
| ۱۰ | اکسو الکل‌ها | * | ||
-
کاربرد غیرشیمیایی
موارد کاربرد غیرشیمیایی پروپیلن شامل استفاده به عنوان افزودنی به بنزین و همجنین استفاده به عنوان سوخت میباشد. در جدول زیر موارد استفاده گریدهای پروپیلن آورده شده است.
ملاحظات ایمنی و زیست محیطی
برگه داده های مربوط به ایمنی پروپیلن در زیر آورده است:
اطلاعات ایمنی پروپیلن
| نام ماده | پروپیلن C۳H۶ | |
| مشخصات ظاهری | گاز بی رنگ | |
| خطرات | تماس با چشم | در صورت تماس با بخار ممکن است باعث سوزش مختصر می شود. |
| تماس با پوست | تماس با پوست باعث یخ زدگی | |
| تنفس | درصورت تنفس باعث آسیب به ششها، بی هوشی | |
| بلعیدن | – | |
| وسایل حفاظت فردی | تهویه مطبوع هوا، عینک ایمنی، لباس مقاوم در برابر مواد شیمیایی، ماسک | |
| کمک‌های اولیه | چشم | چشم ها را با آب شستشو دهید. |
| پوست | فوراً محل آسیب دیده را گرم کرده | |
| تنفس | فرد مصدوم را به هوای آزاد برده و درصورت وجود سوزش، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. | |
| بلعیدن | – | |
| شرایط حمل و نقل و نگهداری | در محوطه با تهویه مناسب نگهداری شود. | |
در بخش مقالات به معرفی دسته ای از محصولات شیمیایی پرداخته شده است.شایان ذکر است محصولات نام برده شده شامل مطالعات امکانسنجی می باشد. در گزارشات امکانسجی به وضعیت بازار،فرایندهای تولید و اطلاعات سرمایه‌گذاری مورد نیاز پرداخته شده که تمامی این اطلاعات قابل ارائه به مشتریان می باشد.
این مقالات توسط شرکت آلما شیمی پاسارگاد برای شما تهیه شده است.
