اسید سیتریک پرمصرفترین اسید کننده مواد غذایی است. این ماده، یک افزودنی رایج است که در بسیاری از غذاها و نوشیدنی ها یافت می شود. این ماده به دلایل مختلفی به محصولات اضافه می شود، از جمله:

تنظیم اسیدیته (pH): اسید سیتریک به حفظ تعادل اسیدی (pH) مناسب در غذا و نوشیدنی کمک می کند.
ایجاد طعم ترش: همانطور که از نامش پیداست، اسید سیتریک طعم ترش دلپذیری به محصولات می بخشد.
بالا بردن اثر طعم دهنده ها: اسید سیتریک می تواند طعم دهنده های دیگر را برجسته تر کرده و باعث شود قوی تر احساس شوند.
کنترل رشد میکروب ها: اسید سیتریک می تواند به کنترل رشد باکتری ها و سایر میکروب های مضر در غذا کمک کند.

اسید سیتریک کاربردهای گسترده ای در صنایع مختلف دارد، از جمله:

صنایع غذایی و آشامیدنی: این مهمترین بخش مصرف کننده اسید سیتریک است. از اسید سیتریک در نوشابه ها، آبمیوه ها، سس ها، مرباها، و بسیاری از محصولات دیگر برای تنظیم طعم و اسیدیته استفاده می شود.
مواد شوینده و پاک کننده: اسید سیتریک به نرم کردن آب و بهبود عملکرد پاک کنندگی مواد شوینده کمک می کند. همچنین از رسوب مواد معدنی جلوگیری می کند.
داروها: به دلیل ماهیت ایمن و طعم ترش، از اسید سیتریک در برخی داروها به عنوان طعم دهنده و تثب کننده استفاده می شود.
لوازم آرایشی و بهداشتی: از اسید سیتریک در شامپوها، نرم کننده ها، صابون های مایع و سایر محصولات برای تنظیم اسیدیته و ایجاد خاصیت پاک کنندگی ملایم استفاده می شود.
صنایع دیگر: اسید سیتریک در تصفیه آب، کشاورزی و برای تکمیل فلزات در صنایع مختلف کاربرد دارد.

۱-۲- بررسی بازار جهانی اسید سیتریک

جدول زیر عرضه و تقاضای جهانی برای اسید سیتریک، نمک ها و استرهای آن را نشان می دهد:

عرضه و تقاضای جهانی اسید سیتریک و نمک ها و استرهای آن -۲۰۲۰ (هزارتن)

منطقه	ظرفیت سالانه			۲۰۲۰			مصرف			AAGR %
منطقه	۲۰۱۹	۲۰۲۰	۲۰۲۵	تولید	واردات	صادرات	۲۰۱۹	۲۰۲۰	۲۰۲۵	AAGR %
امریکای شمالی
امریکا	۲۵۰	۲۵۰	۲۵۰	۲۱۲	۱۸۸.۸	۱۷.۸	۳۷۷.۸	۳۸۲.۹	۴۰۷.۱	۱.۲
کانادا	۸۰	۸۰	۸۰	۷۷	۳۴.۹	۸۲.۵	۳۰.۶	۲۹.۵	۳۰.۹	۱
مکزیک	۰	۰	۰	۰	۸۱.۵	۰.۶	۷۸.۵	۸۰.۹	۸۹.۶	۲.۱
مجموع امریکای شمالی	۳۳۰	۳۳۰	۳۳۰	۲۸۹	۳۰۵.۲	۱۰۰.۹	۴۸۶.۹	۴۹۳.۳	۵۲۷.۶	۱.۴۰%
امریکای مرکزی و جنوبی	۱۱۰	۱۳۰	۱۳۰	۱۰۲	۱۲۰.۲	۴۲	۱۷۸.۴	۱۸۰.۲	۱۹۳.۵	۱.۴۰%
اروپای غربی	۳۴۰	۳۴۰	۳۴۰	۳۰۰	۲۸۵.۱	۱۱۱	۴۶۹.۷	۴۷۴.۱	۵۱۴.۶	۱.۷
اروپای مرکزی و شرقی	۱.۵	۱.۵	۶۱.۵	۱	۲۰۰.۴	۱۵.۳	۱۶۸.۸	۱۸۶.۱	۲۱۲.۲	۲.۷
خاورمیانه	۴۰	۹۵	۹۵	۱۸.۶	۱۷۳.۹	۲۰.۳	۱۶۶.۱	۱۷۲.۲	۲۰۲.۵	۳.۳
افریقا	۰	۰	۰	۰	۱۰۳.۲	۰	۹۹	۱۰۳.۲	۱۲۶.۷	۴.۲
چین	۲۱۹۲	۲۱۹۲	۲۲۹۲	۱۴۹۴	۳.۶	۱۲۱۷.۴	۲۷۴.۸	۲۸۰.۲	۳۵۷.۳	۵
شمال شرق آسیا
ژاپن	۱	۱	۱	۰	۷۰.۱	۰.۵	۶۷.۲	۶۹.۶	۷۱.۹	۰.۷
کره جنوبی	۰	۰	۰	۰	۳۴.۴	۰.۱	۳۳.۳	۳۴.۳	۳۸.۵	۲.۳
تایوان	۰	۰	۰	۰	۱۴.۳	۰.۴	۱۳.۴	۱۳.۹	۱۵.۸	۲.۶
مجموع شمال شرق آسیا	۱	۱	۱	۰	۱۱۸.۸	۱	۱۱۳.۹	۱۱۷.۸	۱۲۶.۲	۱.۴۰%
شبه قاره هند	_	_	_	۲۰	۱۱۴.۵	۸.۹	۱۲۹.۸	۱۲۵.۶	۱۶۴	۵.۵
جنوب شرق آسیا و اقیانوسیه
اندونزی	۰	۰	۰	۰	۵۶.۶	۰	۵۴.۸	۵۶.۶	۷۳	۵.۲
مالزی	۰	۰	۰	۰	۱۲.۷	۰.۴	۱۰.۳	۱۲.۳	۱۵	۴
فیلیپین	۰	۰	۰	۰	۱۳.۱	۰	۱۴.۶	۱۳.۱	۱۶.۱	۴.۲
سنگاپور	۰	۰	۰	۰	۲۱.۴	۷.۲	۱۳.۸	۱۴.۲	۱۵.۹	۲.۳
تایلند	۱۳۰	۱۳۰	۱۳۰	۱۳۰	۱۲.۶	۹۷	۶۱.۳	۴۵.۶	۶۰	۵.۶
سایر	۳۰	۳۰	۳۰	۵	۶۵	۳.۶	۵۷.۳	۶۶.۴	۸۱	۴.۱
مجموع جنوب شرق آسیا و اقیانوسیه	۱۶۰	۱۶۰	۱۶۰	۱۳۵	۱۸۱.۴	۱۰۸.۲	۲۱۲.۱	۲۰۸.۲	۲۶۱	۴.۶۰%
مجموع	۳۱۷۴.۵	۳۲۴۹.۵	۳۴۰۹.۵	۲۳۵۹.۶	۱۶۰۶.۴	۱۶۲۵.۱	۲۲۹۹.۵	۲۳۴۰.۹	۲۶۸۵.۵	۲.۸۰%

در سال ۲۰۲۰، چین با توجه به ظرفیت، تولید و صادرات اسید سیتریک و مشتقات آن (به ترتیب ۶۷%، %۶۳ و ۷۵% سهم) پیشرو جهان بود. نرخ عملیاتی نسبتاً پایین ظرفیت در چین (۶۸٪) نرخ‌های بهره‌برداری بالاتر را در اروپای غربی، ایالات متحده، کانادا، برزیل، کلمبیا و تایلند جبران کرد و در نتیجه نرخ عملیاتی در سال ۲۰۲۰ به ۷۳% رسید.

۱-۲-۱- بزرگترین شرکت های تولید کننده اسید سیتریک

جداول و نمودار زیر، تولیدکنندگان اصلی اسید سیتریک جهان را بر حسب ظرفیت نشان می دهد:

تولید کنندگان اسید سیتریک و نمکها و استرهای آن -۲۰۲۰ (هزار تن)

جایگاه جهانی	نام شرکت	امریکا	اروپا	چین	سایر اسیا	مجموع	درصد از ظرفیت جهانی
۱	Weifang Ennsign		۰	۶۰۰	۰	۶۰۰	۱۸.۵
۲	RZBC Group	۰	۰	۴۰۰	۰	۴۰۰	۱۲.۳
۳	COFCO Biotechnology Co.	۰	۰	۲۴۲	۱۲۰	۳۶۲	۱۱.۱
۴	Shandong TTCA	۰	۰	۳۰۰	۰	۳۰۰	۹.۲
۴	Jungbunzlauer	۸۰	۲۲۰	۰	۰	۳۰۰	۹.۲
۶	Jiangsu Guoxin Union Energy	۰	۰	۲۱۰	۰	۲۱۰	۶.۵
۷	Natural Biological Group Co., Ltd.	۰	۰	۲۰۰	۰	۲۰۰	۶.۲
۸	Laiwu Taihe Biochemistry Co., Ltd.	۰	۰	۱۶۰	۰	۱۶۰	۴.۹
مجموع		۸۰	۲۲۰	۲۱۱۲	۱۲۰	۲۵۳۲	۷۷.۹۰%

۱-۲-۲ تراز تجاری اسید سیتریک

تراز تجاری جهانی اسید سیتریک در مناطق مختلف در شکل زیر ارائه شده است. چین بزرگترین صادر کننده اسید سیتریک در جهان می باشد که بیش از ۱.۲ میلیون تن در سال صادرات انجام می دهد. پس از آن کشور های تایلند، کانادا و کلمبیا از جمله صادرکنندگان این محصول در جهان به شمار می روند. با توجه به نمودار زیر امریکا، مکزیک، برزیل، اروپای غربی، اروپای مرکزی و شرقی، خاورمیانه، ژاپن، کره جنوبی، تایوان، شبه قاره هند، اندونزی، مالزی، فیلیپین و سنگاپور مناطقی هستند که با توجه به داشتن تراز تجاری منفی می‌توان از این مناطق بهعنوان بازار هدف صادارتی نام برد.

شکل ۱- تراز تجاری جهانی اسید سیتریک سال ۲۰۲۰ (هزار تن)

۱-۲-۳- مصرف جهانی اسید سیتریک

همان طور که در شکل ۲ مشاهده می‌شود بیشترین مصرف جهانی اسید سیتریک و نمک ها و استرهای ان بر اساس مصرف نهایی در سال ۲۰۲۰ مربوط به نوشیدنی و غذا (۶۳%) و سپس مواد شوینده و پاک کننده های خانگی (۲۰%) و سپس مصارف صنعتی و غیره (۱۰%) و نهایتا در موارد مربوط به زمینه ارایشی و بهداشتی (۷%) بوده است. پیش بینی می شود این روند تا سال ۲۰۲۵ بدون تغییر باقی بماند.

شکل ۲- مصرف جهانی اسید سیتریک و نمک ها و استرهای آن بر اساس مصرف نهایی در سال۲۰۲۰

۱-۳-۱-بررسی بازار اسید سیتریک در منطقه اروپای غربی

میزان ظرفیت تولید اسید سیتریک در منطقه ی اروپای غربی در سال ۲۰۲۰ به میزان ۳۴۰ هزار تن میزان واقعی تولید ۳۰۰ هزار تن و میزان مصرف ان ۴۷۴ هزار تن در سال است. با توجه به اختلاف موجود بین میزان مصرف این منطقه و میزان تولید آن میتوان منطقه اروپای غربی را به عنوان یکی از مناطق وارد کننده اسید سیتریک در جهان به شمار آورد. در سال ۲۰۲۰ اروپای غربی ۲۸۵ هزار تن واردات و ۱۱۱ هزار تن صادرات اسید سیتریک داشته است. عرضه و تقاضا اسید سیتریک دراروپای غربی در جدول زیر ارائه شده است. ظرفیت تولید اسید سیتریک دراین منطقه همواره با افزایش روبرو بوده است.

جدول ۳- عرضه و تقاضای سیتریک اسید در منطقه اروپای غربی-۲۰۲۰ (هزارتن)

سال	ظرفیت سالانه	تولید	واردات	صادرات	مصرف
۲۰۱۰	۳۲۵	۲۸۵	۲۳۶	۱۰۸	۴۱۲
۲۰۱۵	۳۴۰	۳۱۲	۲۲۵	۹۰	۴۴۷
۲۰۲۰	۳۴۰	۳۰۰	۲۸۵	۱۱۱	۴۷۴
۲۰۲۵	_	_	_	_	۵۱۵
AAGR%
۲۰۱۵-۲۰۲۰	_	۰.۸۰%-	۴.۹۰%	۴.۲۰%	۱.۲۰%
۲۰۲۰-۲۰۲۵	_	_	_	_	۱.۷۰%

در شکل ظرفیت، تولید و درصد نرخ عملیاتی اسید سیتریک در منطقه اروپای غربی در طی سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ ارائه شده است.

شکل ۱- ظرفیت، تولید و درصد نرخ عملیاتی اسید سیتریک در منطقه اروپای غربی-۲۰۲۰

شکل زیر تراز تجاری اسید سیتریک در منطقه اروپای غربی را نشان می دهد. همان گونه که مشخص است تراز تجاری این منطقه در طی سالیان مختلف همواره منفی بوده است که نشان دهنده واردات بالای این محصول در اروپای غربی است.

شکل ۲- تراز تجاری اسید سیتریک در منطقه اروپای غربی-(هزارتن)

جدول زیر مصرف اسید سیتریک و نمک‌ها و استرهای آن را در اروپای غربی نشان می‌دهد:

جدول ۴- مصرف سیتریک اسید و نمک ها و استرهای ان ها-۲۰۲۰ (هزارتن)

مصرف سیتریک اسید و نمک ها و استر ها	۲۰۲۰- هزارتن	۲۰۲۵- هزارتن	AAGR % (2025-2020)
نوشیدنی و غذا	۲۹۱.۳	۳۰۷	۱.۱
مواد شوینده و پاک کننده های خانگی	۱۱۳.۳	۱۲۹.۷	۲.۸
دارویی و ارایشی	۳۶.۶	۴۲.۴	۳
صنعتی و غیره	۳۲.۹	۳۵.۴	۱.۵
مجموع	۴۷۴.۱	۵۱۴.۵	۱.۷۰%

۱-۳-۲-بررسی بازار اسید سیتریک در اروپای مرکزی و شرقی

جدول زیر عرضه و تقاضای اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن را در اروپای مرکزی و شرقی نشان می‌دهد:

جدول ۵- عرضه و تقاضای سیتریک اسید و نمک ها و استرهای ان ها در منطقه اروپای مرکزی و شرقی-۲۰۲۰ (هزارتن)

سال	ظرفیت سالانه	تولید	واردات	صادرات	مصرف
۲۰۱۲	۲۰	۷	۱۰۳	۳.۶	۱۰۶.۴
۲۰۱۶	۲۰	۴.۵	۱۵۰.۴	۱۶.۴	۱۳۸.۵
۲۰۲۰	۱.۵	۱	۲۰۰.۴	۱۵.۳	۱۸۶.۱
۲۰۲۵	۶۱.۵	_	_	_	۲۱۲.۲
AAGR
۲۰۱۵-۲۰	-۴۰.۴۰%	-۱۶.۷۰%	۷.۱۰%	۰.۶۰%	۷.۵۰%
۲۰۲۰-۲۵	۱۱۰.۲۰%	_	_	_	۲.۷۰%

تقاضای منطقه‌ای برای اسید سیتریک و نمک‌های اسید سیتریک عمدتاً از طریق واردات تأمین می‌شود و چین تأمین‌کننده اصلی و لهستان و روسیه بزرگترین مصرف‌کنندگان در منطقه هستند. طبق گفته وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA)، لهستان بزرگترین صنعت فرآوری مواد غذایی را در اروپای مرکزی و شرقی و هفتمین کشور بزرگ در اتحادیه اروپا دارد. علاوه بر این، رشد صنعت فرآوری مواد غذایی و نوشیدنی داخلی روسیه به رشد مواد اولیه مورد استفاده در این صنعت کمک می‌کند. لهستان و روسیه میزبان شرکت‌های چندملیتی مانند کوکاکولا، پپسی‌، مارس، هاینز و نستله هستند.

میزان تولید اسید سیتریک در منطقه اروپای مرکزی و شرقی در سال ۲۰۲۰ حدود ۱ هزار تن میباشد. با توجه به اینکه میزان مصرف این منطقه به نسبت تولید بیشتر میباشد اروپای مرکزی و شرقی به عنوان یکی از مناطق وارد کننده اسید سیتریک در جهان میباشد.

همچنین در شکل ظرفیت، تولید و درصد نرخ عملیاتی اسید سیتریک در منطقه اروپای مرکزی و شرقی در طی سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰ ارائه شده است.

شکل ۶- ظرفیت، تولید و درصد نرخ عملیاتی اسید سیتریک در منطقه اروپای مرکزی و شرقی-۲۰۲۰

با مقایسه وارادت و صادرات در منطقه اروپای مرکزی و شرقی مشخص شد که این کشور از وارد کنندگان این ماده می باشد و این کشور نیازهای مصرفی خودرا در طی سالهای اخیر از طریق واردات تامین کرده است. لذا تراز تجاری منطقه اروپای مرکزی و شرقی منفی است. در شکل زیر تراز تجاری این منطقه ارائه شده است.

شکل ۷- تراز تجاری اسید سیتریک در منطقه اروپای مرکزی و شرقی-(هزارتن)

جدول زیر مصرف اسید سیتریک و نمک‌ها و استرهای آن در اروپای مرکزی و شرقی را نشان می‌دهد:

جدول ۶- مصرف سیتریک اسیدو نمک ها و استر ها در منطقه اروپای مرکزی و شرقی-۲۰۲۰ (هزارتن)

مصرف سیتریک اسید و نمک ها و استر ها	۲۰۲۰- هزارتن	۲۰۲۵- هزارتن	AAGR % (2025-2020)
نوشیدنی و غذا	۱۰۸.۹	۱۲۲.۶	۲.۴
مواد شوینده و پاک کننده های خانگی	۵۹.۹	۶۹.۵	۳
دارویی و ارایشی	۹.۷	۱۱.۵	۳.۵
صنعتی و غیره	۷.۶	۸.۶	۲.۴
مجموع	۱۸۶.۱	۲۱۲.۲	۲.۷۰%

در اروپای مرکزی و شرقی، بزرگترین بازار برای اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن، بخش مواد غذایی و آشامیدنی است. پس از آن مواد شوینده و پاک کننده‌های خانگی و سپس صنایع دارویی و آرایشی قرار دارند.

۱-۳-۳-بررسی بازار اسید سیتریک در منطقه خاورمیانه

جدول زیر تولیدکنندگان اسید سیتریک و نمک ها و استر های ان را در منطقه خاورمیانه نشان میدهد:

جدول ۷- تولیدکنندگان اسید سیتریک و نمک ها و استرهای ان در خاورمیانه-۲۰۲۰

نام شرکت و محل کارخانه	ظرفیت سالانه (هزارتن)	ملاحظات
ایران
Jovain Industrial & Agricultural: Citric Acid Factory- Jovain	۲۰	تولید اسید سیتریک (مونوهیدرات و بدون آب) از سال ۲۰۱۶ آغاز شد.
اسرائیل
Gadot Biochemical Industries Ltd. (GBI) Haifa Bay	۲۰	شرکت گدوت در سال ۱۹۶۲ توسط آزمایشگاه‌های مایلز تأسیس شد و در سال ۱۹۶۴ فعالیت خود را آغاز کرد. این شرکت توانایی تولید حدود ۲۰,۰۰۰ تن نمک‌های اسید سیتریک را دارد. قبل از سال ۲۰۱۵، این شرکت همچنین اسید سیتریک را با ظرفیت تقریباً ۱۰,۰۰۰ تن در سال تولید می‌کرد. سیترات‌های تولیدی این شرکت شامل سیترات سدیم، کلسیم (TCC)، پتاسیم (TPC)، روی (TZC) و منیزیم (TMC) است. بیش از ۹۰ درصد از محصولات به خارج از کشور، عمدتا به آمریکای شمالی و اروپا، صادر می‌شود. در سال ۲۰۰۱، این شرکت خط جدیدی از سیترات‌های کلسیم، منیزیم و روی را برای غنی‌سازی مواد غذایی و نوشیدنی معرفی کرد. همچنین در سال ۲۰۱۹، خط تولید سیترات منیزیم خود را گسترش داد. لازم به ذکر است که شرکت گدوت در سال ۲۰۲۱ دیگر یک شرکت سهامی عام نبوده و اکنون به‌عنوان یک شرکت تابعه خصوصی متعلق به گروه دلک (اسرائیل) فعالیت می‌کند.
ترکیه
Tezkim Tarimsal A.S. (Tezkim) Adana	۵۵	این کارخانه حاصل ۴۰ میلیون یورو سرمایه‌گذاری توسط شرکت سرمایه‌گذاری تکزانلار است که از سال ۲۰۱۸ آغاز شده است. ظرفیت آن در صورت نیاز می‌تواند تا ۱۰۰ درصد افزایش یابد تا به ۱۱۰ هزار تن برسد. این کارخانه در مارس ۲۰۲۰ به بهره برداری رسید و در همان ماه عملیات آزمایشی خود را آغاز کرد. انتظار می‌رود این کارخانه بازار داخلی، به ویژه صنعت نوشیدنی برای غول‌های نوشابه مانند کوکاکولا و پپسی‌ را تامین کند.
مجموع	۹۵

در سال ۲۰۰۹، شرکت صنایع کیمیایی غرب گستر به دلیل صرفه اقتصادی نامناسب و رقابت با واردات اسید سیتریک بدون عوارض گمرکی از چین، کارخانه اسید سیتریک خود را در کرمانشاه، ایران تعطیل کرد. این کارخانه با ظرفیت تولید سالانه ۱۱،۰۰۰ تن اسید سیتریک در اواسط سال ۲۰۰۷ به بهره‌برداری رسید. صنایع کیمیایی غرب گستر سرمایه‌گذاری مشترکی بین شرکت سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی ایران و شرکت فوگل بوش گمب‌ اتریش بود.

در حال حاضر، شرکت صنعتی و کشاورزی جوین تنها تولید کننده ایرانی اسید سیتریک است. این کارخانه در سال ۲۰۱۶ شروع به کار کرد و سالانه ۲۰،۰۰۰ تن اسید سیتریک به صورت خشک (Anhydrous) و یک آبه (Monohydrate) تولید می‌کند. راه‌اندازی این پروژه که در ابتدا برای سال ۲۰۰۷ برنامه‌ریزی شده بود، تقریباً ۱۰ سال به تعویق افتاد.

شرکت گدوت (Gadot) بیوشیمی، تولیدکننده اصلی سیترات‌ها در خاورمیانه است. این شرکت محصولات با ارزش افزوده متعددی را تولید می‌کند که با تولید اسید سیتریک مرتبط هستند، مانند فروکتوز کریستالی و تری سدیم سیترات. بازار اصلی هدف گدوت بیوشیمی محصولات تقویتی معدنی است، به ویژه سیترات کلسیم، فسفات کلسیم، سیترات منیزیم و سیترات روی که از اسید سیتریک به دست می‌آیند. این شرکت اسید سیتریک مورد نیاز خود را از طریق واردات تأمین می‌کند، زیرا تولید اسید سیتریک خود را قبل از سال ۲۰۱۵ متوقف کرده است.

شرکت تزکم (Tezkim) به عنوان تولیدکننده جدید در ترکیه، فعالیت آزمایشی خود را در بهار سال ۲۰۲۰ آغاز کرد، اما تا اکتبر ۲۰۲۰ فعالیت تجاری خود را آغاز نکرده است. کارخانه اسید سیتریک ۵۵ هزارتنی این شرکت حاصل سرمایه‌گذاری ۴۰ میلیون یورویی شرکت سرمایه‌گذاری تکزانلار در سال ۲۰۱۸ است. این ظرفیت در صورت نیاز می‌تواند تا ۱۰۰ درصد افزایش یابد و به ۱۱۰هزار تن در سال برسد. انتظار می‌رود این کارخانه بازار داخلی، به ویژه صنعت نوشیدنی برای غول‌های نوشابه ‌سازی مانند کوکاکولا و پپسی را تامین کند.

جدول زیر عرضه و تقاضای خاورمیانه برای اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن را نشان می‌دهد. توجه داشته باشید که ترکیه اکنون در خاورمیانه قرار دارد. نسخه‌های قبلی این گزارش ترکیه را در اروپای مرکزی و شرقی قرار داده بودند.

جدول ۸-عرضه و تقاضای اسید سیتریک و نمک ها و استرها درخاورمیانه (هزار تن)

سال	ظرفیت سالانه	تولید	واردات	صادرات	مصرف
۲۰۱۲	۳۰	۲۸	۱۱۶.۵	۲۵.۶	۱۱۸.۹
۲۰۱۶	۴۰	۲۶	۱۳۳.۴	۱۵.۳	۱۴۴.۱
۲۰۲۰	۹۵	۱۸.۶	۱۷۳.۹	۲۰.۳	۱۷۲.۲
۲۰۲۵	۹۵	_	_	_	۲۰۲.۵
AAGR
۲۰۱۵-۲۰۲۰	۳۶.۶۰%	۴.۰۰%	۳.۵۰%	۰.۷۰%	۴.۰۰%
۲۰۲۰-۲۰۲۵	_	_	_	_	۳.۳۰%

در شکل ظرفیت، تولید و درصد نرخ عملیاتی اسید سیتریک در منطقه خاورمیانه در طی سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰ ارائه شده است.

شکل ۸- ظرفیت، تولید و درصد نرخ عملیاتی اسید سیتریک در منطقه خاورمیانه-۲۰۲۰

نتایج نشان می دهد که مناطق خاورمیانه صادراتی ندارند و نیازهای خود را از طریق وارادت تامین می کند. لذا تراز تجاری در این مناطق منفی است. در شکل زیر تراز تجاری اسید سیتریک در منطقه خاورمیانه ارائه شده است.

شکل ۹- تراز تجاری اسید سیتریک در منطقه خاورمیانه-(هزارتن)

در خاورمیانه، بزرگترین بخش مصرف اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن مربوط به کاربردهای نوشیدنی و مواد غذایی است که در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰، ۷۷ درصد از کل مصرف را به خود اختصاص داده است. ترکیه، به عنوان بزرگترین مصرف‌کننده این مواد در منطقه شناخته می‌شود.

فروش نوشیدنی‌های غیرالکلی در ترکیه تحت سلطه سه شرکت جهانی، کوکاکولا، پپسی‌کو و نستله قرار دارد. در سال ۲۰۱۷، کوکاکولا دهمین کارخانه خود را در ترکیه افتتاح کرد که قادر به تولید ۲۲۰ میلیون لیتر چای سرد، آبمیوه و نوشیدنی‌های گازدار است. اسرائیل، ایران و امارات متحده عربی از دیگر مصرف‌کنندگان مهم این منطقه به شمار می‌روند. همچنین اسید سیتریک اسرائیل توسط تولیدکننده داخلی، صنایع بیوشیمیایی گدوت، در فرآیند تولید سیترات مصرف می‌شود.مواد شوینده و پاک‌کننده‌های خانگی، ۱۲ درصد از مصرف اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن را در سال ۲۰۲۰ تشکیل می‌دهند. بازیگران اصلی جهانی در زمینه مواد شوینده مانند هنکل و یونی‌لیور دارای کارخانه‌های تولیدی در اسرائیل و عربستان سعودی هستند؛ با این حال، تولیدکنندگان محلی نیز بخش قابل توجهی از تقاضای منطقه برای مواد شوینده و پاک‌کننده‌های خانگی را تأمین می‌کنند.

اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن در کاربردهای دارویی و آرایشی ۵ درصد از کل مصرف را تشکیل می‌دهند و انتظار می‌رود طی سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۵ با نرخ متوسط ۳.۵ درصد در سال رشد کند.

کاربردهای صنعتی در منطقه شامل کارهای فلزی، تصفیه آب / شیرین‌سازی آب (تمیز کردن غشاها در فرآیند اسمز معکوس)، عملیات میدان نفتی (کنترل pH در سیالات حفاری) و صنایع ساختمانی می‌شود. این کاربرد در سال ۲۰۲۰، ۶ درصد از کل مصرف اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن را به خود اختصاص داده است و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۵ با نرخ متوسط سالانه ۲ درصد رشد کند.

جدول ۹- مصارف نهایی اسید سیتریک در خاورمیانه (هزار تن)

مصرف سیتریک اسید و نمک ها و استر ها	۲۰۲۰- هزارتن	۲۰۲۵- هزارتن	AAGR % (2025-2020)
نوشیدنی و غذا	۱۳۲.۳	۱۵۷.۱	۳.۵
مواد شوینده و پاک کننده های خانگی	۲۱.۱	۲۳.۹	۲.۶
دارویی و ارایشی	۸.۵	۱۰.۱	۳.۵
صنعتی و غیره	۱۰.۳	۱۱.۴	۲
مجموع	۱۷۲.۲	۲۰۲.۵	۳.۳۰%

۱-۳-۴- بررسی بازار اسید سیتریک در افریقا

جدول زیر، عرضه و تقاضای اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن را در منطقه آفریقا نشان می‌دهد:

جدول ۱۰- عرضه و تقاضای اسید سیتریک در افریقا-۲۰۲۰ (هزار تن)

سال	ظرفیت سالانه	تولید	واردات	صادرات	مصرف
۲۰۱۲	۰	۰	۶۹.۷	_	۶۹.۷
۲۰۱۶	۰	۰	۷۹.۸	_	۷۹.۸
۲۰۲۰	۰	۰	۱۰۳.۲	_	۱۰۳.۲
۲۰۲۵	_	_	_	_	۱۲۶.۷
AAGR
۲۰۱۵-۲۰۲۰	_	_	۴.۴۰%	_	۴.۴۰%
۲۰۲۰-۲۰۲۵	_	_	_	_	۴.۲۰%

همان طور که مشاهده میشود افریقا سیتریک اسید را فقط از طریق واردات تامین کرد و تمامی سیتریک اسید وارداتی را مصرف میکند. الجزایر، مصر، نیجریه و آفریقای جنوبی مصرف کنندگان اصلی در منطقه هستند. جدول زیر مصرف اسید سیتریک و نمک ها و استرهای آن در آفریقا را نشان می دهد:

جدول ۱۱-مصارف اسید سیتریک و نمک ها و استر ها در افریقا -(هزار تن)

مصرف سیتریک اسید و نمک ها و استر ها	۲۰۲۰- هزارتن	۲۰۲۵- هزارتن	AAGR % (2025-2021)
مصرف سیتریک اسید و نمک ها و استر ها	۲۰۲۰- هزارتن	۲۰۲۵- هزارتن	AAGR % (2025-2021)
نوشیدنی و غذا	۷۹.۴	۹۸.۹	۴.۵
مواد شوینده و پاک کننده های خانگی	۱۱.۶	۱۳.۸	۳.۵
دارویی و ارایشی	۵	۵.۸	۳
صنعتی و غیره	۷.۲	۸.۱	۲.۵
مجموع	۱۰۳.۲	۱۲۶.۷	۴.۲۰%

بزرگترین بازار اسید سیتریک، نمک ها و استرهای آن در سال ۲۰۲۰، مواد غذایی و آشامیدنی (۷۷%) و به دنبال آن مواد شوینده و پاک کننده های خانگی (۱۱%) بوده است. تولیدکنندگان بزرگ نوشیدنی مانند کوکاکولا و پپسی در قاره آفریقا به خوبی مستقر شده اند، اما تولیدکنندگان محلی با سرمایه خارجی نیز وجود دارند، مانند نوشابه نیجریه ای AJEast که بیگ کولا، بیگ اورنج و بیگ لیمو تولید می کند و همچنین تولیدکننده نوشابه بریتانیایی Vimto در کنیا.

۱-۳-۵- بررسی بازار اسید سیتریک در هند

جدول زیر، عرضه و تقاضای اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن را در شبه قاره هند نشان می‌دهد:

جدول ۱۲- عرضه و تقاضای اسید سیتریک در هند-۲۰۲۰ (هزار تن)

منطقه	۲۰۱۹
منطقه	ظرفیت سالانه	تولید	واردات	صادرات	مصرف
هند	_	۲۵	۹۹.۸	۷.۸	۱۱۷
سایر	۰	۰	۱۲.۸	۰	۱۲.۸
مجموع	_	۲۵	۱۱۲.۶	۷.۸	۱۲۹.۸
	۲۰۲۰
	ظرفیت سالانه	تولید	واردات	صادرات	مصرف
هند	_	۲۰	۸۰.۴	۸.۹	۹۱.۵
سایر	۰	۰	۳۴.۱	۰	۳۴.۱
مجموع	_	۲۰	۱۱۴.۵	۸.۹	۱۲۶

همان طور که مشاهده می‌شود در سال ۲۰۱۹ میزان واردات اسید سیتریک ۹۹.۸ هزار تن و میزان صادرات ۷.۸ هزار تن و میزان مصرف اسید سیتریک ۱۱۷ هزار تن بوده است که در سال ۲۰۲۰ میزان واردات اسید سیتریک به ۸۰.۴ کاهش یافته و میزان صادرات به ۸.۹ افزایش یافته و میزان مصرف نیز به ۹۱.۵ کاهش یافته است.

جدول زیر مصارف نهایی اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن در شبه قاره هند را نشان می‌دهد:

جدول ۱۳- مصارف نهایی اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن در هند-۲۰۲۰ (هزار تن)

مصرف سیتریک اسید و نمک ها و استر ها	۲۰۲۰- هزارتن	۲۰۲۵- هزارتن	AAGR % (2025-2020)
نوشیدنی و غذا	۴۳	۵۷	۵.۸
مواد شوینده و پاک کننده های خانگی	۲۳	۳۰	۵.۵
دارویی و ارایشی	۲۸	۳۵	۴.۶
صنعتی و غیره	۳۱.۶	۴۲	۵.۹
مجموع	۱۲۵.۶	۱۶۴	۵.۵۰%

در سال ۲۰۱۹ بیشترین مصرف اسید سیتریک و نمک ها و استر های ان در بخش صنعتی و غیره بوده است. در سال ۲۰۲۰ و سال ۲۰۲۵ بیشترین مصرف اسید سیتریک در بخش نوشیدنی و غذا بوده است.در هند، کاربردهای اسید سیتریک و سیترات‌ها در نوشیدنی و مواد غذایی بخش‌های پیشرو مصرف هستند و برآورد می‌شود که در سال ۲۰۲۰، ۳۴.۲ درصد از کل مصرف را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین مواد شوینده/ پاک‌کننده‌های خانگی و مصارف صنعتی در هند طی سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ شاهد رشد چشمگیری هستند.

۶-۳-۱-بررسی بازار اسید سیتریک در چین

جدول زیر، عرضه و تقاضای اسید سیتریک در چین را نشان می‌دهد:

جدول ۱۵- عرضه و تقاضا اسید سیتریک در چین-۲۰۲۰ (هزار تن)

سال	ظرفیت سالانه	تولید	واردات	صادرات	مصرف
۲۰۱۲	۱۶۹۰	۱۰۶۵	۱.۵	۸۷۶.۶	۱۸۹.۹
۲۰۱۶	۱۹۳۰	۱۲۵۲	۳.۱	۱۰۰۳.۷	۲۵۱.۴
۲۰۲۰	۲۱۹۲	۱۴۹۴	۳.۶	۱۲۱۷.۴	۲۸۰.۲

تولید اسید سیتریک چین از اوایل دهه ۲۰۰۰ عمدتاً به دلیل افزایش صادرات افزایش یافته است. در سال‌های اخیر، صادرات ۸۰ تا ۸۵ درصد از تولید را تشکیل داده است. کشور چین با ظرفیت تولید حدود ۲۱۹۲ هزار تن اسید سیتریک در سال ۲۰۲۰ و نیز تولید ۱۴۹۴ هزار تن به عنوان بزرگترین تولید کننده اسید سیتریک در جهان مطرح است.

داده های مرتبط با صادرات و واردات در کشور چین در سال های ۲۰۱۲ و سال ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ نشان داد که این کشور از صادرکنندگان اسید سیتریک به شمار میرود. در شکل زیر تراز تجاری اسید سیتریک در کشور چین ارائه شده است.

شکل ۱۰- تراز تجاری اسید سیتریک در منطقه چین-(هزارتن)

در شکل ظرفیت، تولید و درصد نرخ عملیاتی اسید سیتریک در منطقه چین در طی سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰ ارائه شده است.

شکل ۱۱- ظرفیت، تولید و درصد نرخ عملیاتی اسید سیتریک در منطقه چین-۲۰۲۰

جدول زیر مصرف اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن در چین را نشان می‌دهد:

جدول ۱۶-مصارف نهایی اسید سیتریک درچین (هزار تن)

مصرف سیتریک اسید و نمک ها و استرها	۲۰۲۰- هزارتن	۲۰۲۵- هزارتن	AAGR % (2025-2020)
نوشیدنی و غذا	۱۶۳	۲۰۴.۱	۴.۶
مواد شوینده و پاک کننده های خانگی	۶۹.۶	۹۱	۵.۵
دارویی و ارایشی	۲۱.۶	۲۸.۱	۵.۴
صنعتی و غیره	۲۶	۳۴.۱	۵.۶
مجموع	۲۸۰.۲	۳۵۷.۳	۵%

در سال ۲۰۱۹ و سال ۲۰۲۰ بیشترین میزان مصرف اسید سیتریک مربوط به نوشیدنی و غذا بوده است. پیش بینی میشود که در سال ۲۰۲۵ نیز بیشترین میزان مصرف اسید سیتریک مربوط به نوشیدنی و غذا باشد.

جدول زیر مصرف اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن در چین در بازه سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰ را نشان می‌دهد:

جدول ۱۷- مصرف اسید سیتریک، نمک‌ها و استرهای آن در چین در سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰

سال	نوشیدنی و غذا	مواد شوینده و پاک کننده های خانگی	دارویی و ارایشی	صنعتی و غیره	مجموع
۲۰۱۲	۱۲۲.۹	۳۰	۱۵.۹	۲۱.۱	۱۸۹.۹
۲۰۱۶	۱۵۴.۲	۵۳.۶	۱۹.۶	۲۴	۲۵۱.۴
۲۰۲۰	۱۶۳	۶۹.۶	۲۱.۶	۲۶	۲۸۰.۲

افزایش مصرف اسید سیتریک در سال ۲۰۲۰ عمدتا به دلیل استفاده بیشتر آن در مواد شوینده و پاک کننده های خانگی بوده است. سایر بخش های مصرف در سال ۲۰۲۰ تقریباً در همان سطح سال ۲۰۱۹ تخمین زده می شود. در ابتدای سال ۲۰۲۰، چین تحت تأثیر بیماری همه گیر کووید-۱۹ قرار گرفت و اکثر کارخانه ها به دلیل سیاست های سختگیرانه قرنطینه در ژانویه و فوریه تعطیل شدند. اما اقتصاد چین پس از افت شدید ۶.۸ درصدی در سه ماهه اول، در سه ماهه دوم و سوم به ترتیب ۳.۲ درصد و ۴.۹ درصد نسبت به سال قبل رشد کرد. برای سال ۲۰۲۰ انتظار می رود کل سال افزایش خالص تولید ناخالص داخلی وجود داشته باشد.

۱-۳-۷-بررسی بازار اسید سیتریک در کشور ژاپن

جدول زیر عرضه و تقاضای ژاپن برای اسید سیتریک، نمک های آن و استرهای آن را نشان می دهد:

جدول ۱۸-عرضه و تقاضای اسید سیتریک در ژاپن (هزار تن)

سال	ظرفیت	تولید	واردات	صادرات	مصرف
۲۰۱۲	۱	۰.۱	۵۱.۴	۱	۵۰.۵
۲۰۱۶	۱	۰	۶۱.۵	۰.۵	۶۱
۲۰۲۰	۱	۰	۷۰.۱	۰.۵	۶۹.۶

کشور ژاپن در محدوده آسیا، به عنوان چهارمین کشور بزرگ تولید کننده مطرح است و در زمینه اسید سیتریک به عنوان واردکننده مطرح بوده و تراز تجاری ان منفی است. شکل زیر تراز تجاری اسید سیتریک در طی سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰ را نشان میدهد.

شکل ۳-تراز تجاری اسید سیتریک در کشور ژاپن-هزارتن

جدول زیر مصارف نهایی اسید سیتریک در ژاپن در سال های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۵ را نشان میدهد:

جدول ۱۹- مصارف نهایی اسید سیتریک در ژاپن (هزار تن)

مصرف سیتریک اسید و نمک ها و استر ها	۲۰۲۰- هزارتن	۲۰۲۵- هزارتن	AAGR % (2025-2020)
نوشیدنی و غذا	۲۸.۶	۲۹.۲	۰.۴
مواد شوینده و پاک کننده های خانگی	۱۸	۱۹.۲	۱.۳
دارویی و ارایشی	۷	۷	۰
صنعتی و غیره	۱۶	۱۶.۵	۰.۶
مجموع	۶۹.۶	۷۱.۹	۰.۷۰%

همان طور که مشاهده میشود در سال ۲۰۲۰ بیشترین مصرف اسید سیتریک مربوط به نوشیدنی و غذا بوده و پیش بینی میشود که در سال ۲۰۲۵ نیز نوشیدنی و غذا بیشترین میزان مصرف را به خود اختصاص دهد.

۱-۳-۸-بررسی بازار اسید سیتریک در شمال شرق آسیا

جدول زیر، عرضه و تقاضای اسید سیتریک و مشتقات آن در شمال شرق آسیا را نشان می دهد:

جدول ۲۰-عرضه و تقاضای اسید سیتریک در شمال شرق آسیا-۲۰۲۰ (هزار تن)

سال	ظرفیت سالانه	تولید	واردات	صادرات	مصرف
کره جنوبی	۰	۰	۳۴.۴	۰.۱	۳۴.۳
تایوان	۰	۰	۱۴.۳	۰.۴	۱۳.۹
مجموع	۰	۰	۴۷.۷	۰.۵	۴۸.۲

همان طور که مشاهده میشود در سال سال ۲۰۲۰ ظرفیت کره جنوبی و تایوان صفر است و به اینکه نیازهای این منطقه از طریق واردات تامین میگردد، تجاری آنها منفی می باشد. جدول زیر مصرف اسید سیتریک، نمک ها و استرهای آن را در سایر کشورهای شمال شرق آسیا بر حسب مصرف نهایی نشان میدهد:

جدول ۲۱- مصارف نهایی اسید سیتریک در آسیای شمال شرق (هزار تن)

مصرف سیتریک اسید و نمک ها و استر ها	۲۰۲۰- هزارتن	۲۰۲۵- هزارتن	AAGR % (2025-2020)
نوشیدنی و غذا	۲۰.۵	۲۲.۹	۲.۲
مواد شوینده و پاک کننده های خانگی	۱۱.۴	۱۲.۹	۲.۵
دارویی و ارایشی	۶.۳	۷.۱	۲.۴
صنعتی و غیره	۱۰	۱۱.۴	۲.۷
مجموع	۴۸.۲	۵۴.۳	۲.۴۰%

در سال ۲۰۲۰ نوشیدنی و غذا بیشترین رقم را در ارتباط با مصارف نهایی اسید سیتریک به خود اختصاص میدهد و این مورد در سال ۲۰۲۵ نیز به طور مشابه پیش بینی می گردد. جدول زیر مصرف اسید سیتریک، نمک های آن و استرهای آن را به تفکیک منطقه در شمال شرق آسیا نشان می دهد:

جدول ۲۲- مصارف اسید سیتریک در اسیای شمال شرق (هزار تن)

مصرف سیتریک اسید و نمک ها و استر ها	۲۰۲۰- هزارتن	۲۰۲۵- هزارتن	AAGR % (2025-2020)
تایوان	۱۳.۹	۱۵.۸	۲.۶
مجموع	۴۸.۲	۵۴.۳	۲.۴۰%

با توجه به جدول بالا میتوان پی برد که مصرف اسید سیتریک در کره جنوبی بیشتر از تایوان بوده است.

۱-۳-۹-بررسی بازار اسید سیتریک در جنوب شرق اسیا

جدول زیر عرضه و تقاضای اسید سیتریک در جنوب شرق اسیا را نشان میدهد:

جدول ۱-عرضه و تقاضای اسید سیتریک در جنوب شرق اسیا به تفکیک کشورها (هزار تن)

سال	ظرفیت سالانه	تولید	واردات	صادرات	مصرف
کامبوج	۳۰	۵	۱.۶	۳.۳	۳.۳
اندونزی	۲۵	۰	۵۶.۶	۰	۵۶.۶
مالزی	۰	۰	۱۲.۷	۰.۴	۱۲.۳
فیلیپین	۰	۰	۱۳.۱	۰	۱۳.۱
سنگاپور	۰	۰	۲۱.۴	۷.۲	۱۴.۲
تایلند	۱۳۰	۱۳۰	۱۲.۶	۹۷	۴۵.۶
سایر	۰	۰	۳۰.۷	۰	۳۰.۷
استرالیا	۰	۰	۲۴.۸	۰.۲	۲۴.۶
نیوزلند	۰	۰	۷.۹	۰.۱	۷.۸
مجموع	۱۶۰	۱۳۵	۱۸۱.۴	۱۰۸.۲	۲۰۸.۲

در این منطقه، فقط کشورهای کامبوج و تایلند دارای تولید (در مجموع ۱۳۵ هزار تن) می باشند و سایر کشورها، با واردات این ماده نیازهای خود را پوشش می دهند.

۱-۲- بررسی بازار داخلی اسید سیتریک در کشور

با توجه به اهمیت بازار اسید سیتریک در کشور پارامترهایی نظیر ظرفیت، میزان تولید و مصرف، واردات و صادرات آن در کشور، مورد ارزیابی قرار گرفت تا امکان پذیر بودن سرمایه گذاری فنی و اقتصادی در این زمینه مشخص شود. در ادامه به بررسی واحدهای تولید کننده فعال و طرحهای توسعه ای موجود در کشور پرداخته شد و میزان واردات، صادرات و تراز تجاری پلی اتر پلی ال در بازه سال های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۱مشخص گردید.

جدول زیر نشانگر عرضه و تقاضا برای اسید سیتریک در سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ با کد تعرفه ۲۹۱۸۱۴۰۰ ارائه شده است. لازم به ذکر است که در جدول زیر فرض شده است که نرخ عملیاتی ۵۰% است. بر این اساس مصرف اسید سیتریک در کشور بیش از ۳۰ هزارتن در سال می باشد.

جدول ۲۴-عرضه و تقاضای اسید سیتریک- (هزار تن) کد تعرفه ۲۹۱۸۱۴۰۰

سال	ظرفیت (هزارتن)	تولید	واردات	صادرات	مصرف ظاهری
۱۴۰۰	۵۲.۲	۲۶.۱	۵.۵۶	۱.۴۳	۳۰.۲۳
۱۴۰۱	۵۲.۲	۲۶.۱	۱۱.۶۸	۰.۶۷	۳۷.۱۱

۱-۲-۱- واحدهای تولیدکننده اسید سیتریک در کشور

با مطالعه و بررسی واحد های فعال در کشور مجموع واحدهای تولید کننده اسید سیتریک ۵۲.۲ هزار تن می باشد و بیشترین ظرفیت متعلق به واحد کیمیاورزان مهر غرب (۱۲ هزار تن) و کشت و صتعت جوین (۴۰ هزار تن) می باشد.

جدول ۲۵- واحدهای فعال تولیدکننده پلی اتر پلی ال در کشور

نام واحد	موقعیت	نام محصول	ظرفیت (تن)
بسته بندی سولدوز دانه	نقده	اسید سیتریک	۵
پاکدانه سیمین دشت خوی	خوی	اسید سیتریک	۲۵
ماه دانه	خوی	اسید سیتریک	۱۵
کیمیاورزان مهر غرب	کرمانشاه	اسید سیتریک	۱۲۰۰۰
صنایع غذایی برگ بال	پاکدشت	اسید سیتریک	۱۰۰
صنایع غذایی و بسته بندی عسل دخت شهد	ری	اسید سیتریک	۵۱
محمدرضا، مهدی و حمیدرضا کریمی تفرشی	تهران	اسید سیتریک	۳
کشت و صنعت جوین	جوین	اسید سیتریک	۴۰۰۰۰
تعاونی گلفام ایوانکی	گرمسار	اسید سیتریک	۱
مجموع			۵۲۲۰۰

۱-۲-۲- طرح های اسید سیتریک در کشور

با مطالعه طرح های در حال اجرای کشور مشخص شد که سه طرح جهت توسعه و افزایش ظرفیت اسید سیتریک در کشور وجود دارد که در این بین شرکت ارمان سینا با ظرفیت ۲ تن درصد پیشرفت ۹۹.۴۶% را داشته و شرکت محمد رضا حسینی مقدم و شرکت رسا مهر هوداک تاکنون هیچ پیشرفتی نداشته اند.

جدول ۲۶- طرح های توسعه ای اسید سیتریک در کشور

نام واحد	موقعیت	تاریخ اخذ مجوز	درصد پیشرفت	نام محصول	ظرفیت (تن)
ارمان سینا	نظراباد	۲۸/۰۷/۱۳۹۴	۹۹.۴۶%	اسید سیتریک	۲
محمد رضا حسینی مقدم	ارومیه	۱۱/۰۷/۱۴۰۰	۰	اسید سیتریک	۶۰۰
شرکت رسا مهر هوداک	فارسان	۲۴/۰۳/۱۴۰۱	۰	اسید سیتریک	۱۰۰۰۰
مجموع					۱۰۶۰۲

۱-۲-۳- میزان واردات اسید سیتریک در کشور

نتایج جدول زیر نشان میدهد که در بازه سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۱ میزان واردات اسید سیتریک به کشور، در سال های مختلف نوسان داشته است و در بازه هفت ساله، میانگین واردات اسید سیتریک نزدیک به ۱۳ هزارتن بوده است. در جدول زیر میزان واردات اسید سیتریک (کد تعرفه ۲۹۱۸۱۴۰۰) ارائه شده است.

جدول ۲۷- میزان واردات اسید سیتریک با کد تعرفه ۲۹۱۸۱۴۰۰

سال	واردات
سال	میزان(تن)	ارزش ریالی	ارزش دلاری
۱۳۹۵	۱۶۳۹۳.۶	۳۷۰۳۴۴۰۰۰۰۰۰	۱۱۷۴۴۱۵۶
۱۳۹۶	۱۶۵۹۳.۷	۴۸۴۴۶۵۰۰۰۰۰۰	۱۴۳۰۷۰۹۵
۱۳۹۷	۱۳۸۷۸.۶	۴۵۷۲۵۲۰۰۰۰۰۰	۱۰۹۶۲۷۸۴
۱۳۹۸	۱۴۵۰۴.۸	۴۴۷۸۲۶۶۱۲۶۱۴	۱۰۶۶۲۱۳۳
۱۳۹۹	۱۲۵۱۳.۸	۳۷۶۷۲۷۵۲۸۵۴۳	۸,۹۶۹,۵۰۳
۱۴۰۰	۵۵۶۵.۲	۲۵۴۶۸۶۶۸۵۹۵۳	۶,۰۶۳,۹۷۰
۱۴۰۱	۱۱۶۸۶.۲	۳۳۷۸۳۸۱۰۹۰۴۵۸	۱۵,۵۲۱,۶۰۵
متوسط	۱۳۰۱۹.۴	۸۲۴۲۴۰۴۱۶۷۹۵	۱۱۱۷۵۸۹۲

همچنین شکل زیر نشانگر روند واردات اسید سیتریک طی سالهای گذشته است.

شکل ۴- روند واردات اسید سیتریک در کشور-تن

۱-۲-۴- میزان صادرات اسید سیتریک در کشور

نتایج جدول زیر نشان می دهد که در بازه سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۱ میزان صادرات اسید سیتریک به کشور، متغیر بوده و بسیار کمتر از واردات آن است.

بیشترین میزان واردات در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ اتفاق افتاد که به ترتیب نزدیک به ۱.۴ و ۰.۶۷ هزارتن اسید سیتریک وارد کشور شده است. متوسط واردات اسید سیتریک به کشور در طی سالیان اخیر ۳۵۶ تن (۰.۳۵۶ هزارتن) میباشد. در جدول زیر میزان صادرات اسید سیتریک (کد تعرفه ۲۹۱۸۱۴۰۰) ارائه شده است.

جدول ۲۸- میزان صادرات اسید سیتریک با کد تعرفه ۲۹۱۸۱۴۰۰

سال	صادرات
سال	میزان(تن)	ارزش ریالی	ارزش دلاری
۱۳۹۵	۲۵.۸	۹۷۲۹۷۴۱۸۶	۳۰۰۶۸
۱۳۹۶	۱۵۳.۶	۵۱۵۴۲۲۹۶۸۴	۱۵۶۰۷۰
۱۳۹۷	۳۰.۶	۳۵۲۵۸۶۴۴۲۱	۴۵۳۵۹
۱۳۹۸	۸۸.۸	۹۱۶۳۷۸۰۲۳۸	۷۲۲۹۶.۴۰۳۸۹
۱۳۹۹	۸۹.۲	۱۶۶۴۸۹۸۶۴۸۶	۷۲,۷۰۱
۱۴۰۰	۱۴۳۹.۵	۴۵۱۲۲۵۳۸۱۱۲۰	۱,۹۱۵,۵۲۷
۱۴۰۱	۶۶۹.۹	۳۶۶۹۰۴۹۸۱۷۶۸	۱,۴۶۰,۸۴۰
متوسط	۳۵۶.۸	۱۲۱۹۴۲۳۱۳۹۸۶	۵۳۶۱۲۳.۰۵۷۷

در شکل زیر روند صادرات اسید سیتریک طی سالهای مختلف ارائه شده است.

شکل ۵-روند صادرات اسید سیتریک در کشور -تن

۱-۲-۵- تراز تجاری اسید سیتریک در کشور

با بررسی های انجام گرفته طی سال‌های گذشته ایران همواره وارد کننده اسید سیتریک بوده است. متوسط صادرات اسید سیتریک کشور در ۷ سال اخیر نزدیک به ۰.۳۵۶ هزار تن است این در حالی است که متوسط واردات اسید سیتریک، کشور طی همین مدت، تقریبا ۱۳ هزار تن در سال بوده است. در جدول زیر تراز تجاری اسید سیتریک در کشور ارائه شده است.

جدول ۲۹- تراز تجاری اسید سیتریک در کشور

سال	تراز (هزار تن)
۱۳۹۵	۱۶.۳۶۷۷۶-
۱۳۹۶	۱۶.۴۴۰۱۵۴-
۱۳۹۷	۱۳.۸۴۸۰۱۴-
۱۳۹۸	۱۴.۴۱۶۰۴۵-
۱۳۹۹	۱۲.۴۲۴۵۸۱-
۱۴۰۰	۴.۱۲۵۷۲۹-
۱۴۰۱	۱۱.۰۱۶۲۰۷-
متوسط	۱۲.۶۶

همچنین در شکل زیر تراز تجاری اسید سیتریک در کشور طی سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۱ ارائه شده است.

شکل ۶-تراز تجاری اسید سیتریک در کشور-(هزارتن)

۱-۲-۶- جمع بندی بازار اسید سیتریک

با بررسی عرضه و تقاضای اسید سیتریک در بازار داخلی مشخص شد که کشور در سالیان اخیر بیش از ۳۰ هزارتن اسید سیتریک مصرف دارد. بنابراین تامین آن از اهمیت بالایی برخوردار است. دو شرکت اصلی جهت تولید سیتریک اسید در کشور وجود دارند که مجموع ظرفیت آنها سالیانه ۵۲ هزارتن در سال می باشد. اگرچه به علت مشکلات اقتصادی این شرکت های با نرخ کمتری (تقریبا ۵۰%) به تولید می پردازند. همچنین تنها یک طرح با پیشرفت بالا با ظرفیت اندک ۲ تن در سال به عنوان طرح توسعه ای در کشور وجود دارد که اثر گذاری بر روی تامین نیازهای داخلی نخواهد داشت. لذا میتوان انتظار داشت که با احداث یک واحد این میزان از واردات و مصرف را در بازار داخل، تحت پوشش قرار داد. جهت فروش و صادرات در بازار جهانی نیز مناطق خاورمیانه، آفریقا، شبه قاره هند و جنوب شرق آسیا و اقیانوسیه، نیاز خود را از طریق واردات اسیدسیتریک برآورده میکنند و میتوان از آنها به عنوان بازار هدف جهت صادرات نام برد. لذا با این تفاسیر احداث یک واحد تولید اسید سیتریک جهت تامین داخلی و یا صادرات، تا ظرفیت ۴۰ هزار تن از توجیه بازار برخوردار است.

جدول ۳۰-بازار قابل کسب

مناطق	میزان واردات (هزار تن)	% قابل کسب	میزان قابل کسب (هزارتن)
بازار داخلی (مستقیم)	۱۲.۶۶	۱۰۰	۱۲.۶۶
مناطق صادراتی
خاورمیانه	۱۵۳	۱۰	۱۵.۳
شبه قاره هند	۱۰۵	۵	۵.۲۵
آفریقا	۱۰۳	۵	۵.۱۵
جنوب شرق آسیا و اقیانوسیه	۷۳	۵	۳.۶۵
مجموع			۴۲.۰۱

در بخش مقالات به معرفی دسته ای از محصولات شیمیایی پرداخته شده است.شایان ذکر است محصولات نام برده شده شامل مطالعات امکانسنجی می باشد. در گزارشات امکانسجی به وضعیت بازار،فرایندهای تولید و اطلاعات سرمایه‌گذاری مورد نیاز پرداخته شده که تمامی این اطلاعات قابل ارائه به مشتریان می باشد.

این مقالات توسط شرکت آلما شیمی پاسارگاد برای شما تهیه شده است.